Sử dụng mạng xã hội hiệu quả, an toàn

Ngày nay, chúng ta có thể dễ dàng nắm bắt được các thông tin từ rất nhiều nguồn khác nhau trên internet và đặc biệt là thông qua mạng xã hội với tốc độ lan truyền nhanh chóng. Mạng xã hội đã trở nên phổ biến và gần gũi với mọi người nhất là đối với giới trẻ. Mục đích của mạng xã hội là tạo ra một hệ thống trên nền Internet cho phép người dùng giao lưu và chia sẻ thông tin một cách có hiệu quả, vượt ra ngoài những giới hạn về địa lý và thời gian. Những lợi ích mà mạng xã hội mang lại cho chúng ta rất nhiều và tác động tích cực nếu chúng ta biết cách sử dụng chúng một cách hợp lý.

I. Những lợi ích từ việc sử dụng mạng xã hội hợp lý

1. Giới thiệu bản thân mình với mọi người

Chúng ta có thể giới thiệu tính cách, sở thích, quan điểm của bản thân trên mạng xã hội và nó có thể giúp chúng ta tìm kiếm những cơ hội phát triển khả năng của bản thân.

2. Kết nối bạn bè

Chúng ta có thể biết được nhiều thông tin về bạn bè hoặc người thân bằng cách kết bạn trên mạng xã hội. Chúng ta cũng có thể gặp gỡ và giao lưu kết bạn với tất cả mọi người trên thế giới có cùng sở thích hay quan điểm giống mình. Từ đó có thể xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn hoặc hợp tác với nhau về nhiều mặt.  

3. Tiếp nhận thông tin, học hỏi kiến thức và kỹ năng

Việc cập nhật thông tin trong một xã hội hiện đại như hiện nay là điều nên làm và cần phải làm, nó giúp chúng ta dễ dàng tìm hiểu, nắm bắt được nhiều thông tin quan trọng. Học hỏi thêm rất nhiều kiến thức, trau dồi những kĩ năng giúp cho bạn hoàn thiện bản thân mình hơn nữa.

4. Kinh doanh

Bán và mua hàng online không còn xa lạ với tất cả chúng ta vì thế mạng xã hội là một môi trường kinh doanh vô cùng lí tưởng. Bạn có thể dễ dàng đăng thông tin, sản phẩm lên mạng xã hội và tìm kiếm khách hàng.  

5. Bày tỏ quan niệm cá nhân 

Trải qua rất nhiều hoạt động căng thẳng trong cuộc sống, mỗi con người cần bày tỏ và cần nhận được sự sẻ chia để chúng ta cảm thấy thanh thản hơn. Thế nhưng việc chia sẻ vấn đề của mình ngoài đời thực đôi khi trở nên khó khăn với một số người ít nói. Chính vì thế việc viết ra những suy nghĩ của mình qua bàn phím máy tính sẽ giúp chúng ta giải tỏa được phần nào.

II. Những nguy cơ, rủi ro

Chúng ta không thể phủ nhận những lợi ích mà mạng xã hội đã mang đến cho con người hiện nay như giúp ích cho công việc, cho việc tìm kiếm thông tin, thiết lập các mối quan hệ cá nhân hay giải trí… Tuy nhiên, nó cũng chứa đựng nhiều nguy cơ, rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng xấu tới công việc, mối quan hệ cá nhân và cuộc sống của người sử dụng.

1. Giảm tương tác giữa người với người

Nghiện mạng xã hội không chỉ khiến bạn dành ít thời gian cho người thật việc thật ở quanh mình, mà còn khiến họ buồn phiền khi bạn coi trọng bạn bè “ảo” từ những mối quan hệ ảo hơn những gì ở trước mắt. Dần dần, các mối quan hệ sẽ bị rạn nứt và sẽ chẳng ai còn nhớ đến hay muốn gặp mặt bạn nữa.

2. Lãng phí thời gian và xao lãng mục tiêu thực của cá nhân

Quá chú tâm vào mạng xã hội dễ dàng làm người ta quên đi mục tiêu thực sự của cuộc sống. Thay vì chú tâm tìm kiếm công việc trong tương lai bằng cách học hỏi những kỹ năng cần thiết, các bạn trẻ lại chỉ chăm chú để trở thành “anh hùng bàn phím” và nổi tiếng trên mạng. Ngoài ra, việc đăng tải những thông tin “giật gân” nhằm câu like không còn là chuyện xa lạ, song nó thực sự khiến người khác phát bực nếu dùng quá thường xuyên. Mạng xã hội cũng góp phần tăng sự ganh đua, sự cạnh tranh không ngừng nghỉ để tìm like và nó sẽ cướp đi đáng kể quỹ thời gian của bạn.

3. Nguy cơ mắc bệnh trầm cảm

Các nghiên cứu gần đây cho thấy những ai sử dụng mạng xã hội càng nhiều thì càng cảm thấy tiêu cực hơn, thậm chí có thể dẫn đến trầm cảm. Điều này đặc biệt nguy hiểm với những ai đã được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm từ trước. Vì thế, nếu bạn phát hiện mình thường xuyên cảm thấy mất tinh thần, có lẽ đã đến lúc tạm biệt “facebook” trong một thời gian.

4. Giết chết sự sáng tạo

Mạng xã hội là phương tiện “hiệu quả nhất” để làm tê liệt và giết chết quá trình sáng tạo. Quá trình lướt các trang mạng xã hội có tác động làm tê liệt não bộ tương tự như khi xem tivi trong vô thức. Nếu hôm nay bạn có kế hoạch làm việc thì hãy tuyệt đối tránh xa các trang mạng xã hội.

5. Không trung thực và bạo lực trên mạng

“Anh hùng bàn phím” là một từ không còn xa lạ trong thời gian gần đây. Người ta cảm thấy thoải mái trên mạng nên họ thường nói những điều mà ngoài đời không dám phát biểu hoặc không có thực. Đồng thời vấn nạn bạo lực trên mạng càng nhức nhối thì ngoài đời con người cũng dần trở nên bạo lực hơn hẳn.

6. Thường xuyên so sánh bản thân với người khác

Những gì người ta khoe khoang trên mạng không hẳn là con người thật của họ, và việc thường xuyên so sánh những thành tựu của mình với bạn bè trên mạng sẽ ảnh hưởng rất tiêu cực đến tinh thần của bạn. Hãy dừng việc so sánh và nhớ rằng ai cũng có điểm mạnh, điểm yếu của riêng mình. Từ những hành động thực tế để có thể làm tăng giá trị của bản thân là điều cần thiết đối với mỗi chúng ta.

7. Mất ngủ

Ánh sáng nhân tạo tỏa ra từ màn hình các thiết bị điện tử sẽ đánh lừa não của bạn làm bạn khó ngủ hơn. Ngoài ra, nhiều bạn trẻ hiện nay sẵn sàng thức thâu đêm chỉ vì đam mê các game online. Thiếu ngủ dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe và tinh thần.

8. Thiếu riêng tư

Đã có nhiều thông tin cho rằng các trang mạng xã hội bán thông tin cá nhân của người sử dụng, lại thêm nhiều nguy cơ từ hacker, virus... Những điều này đều cảnh báo rằng sự riêng tư cá nhân đang dần mất đi trong khi mạng xã hội càng phát triển.

9. Nhiễu thông tin

Thông qua mạng xã hội, thông tin được lan truyền nhanh chóng. Rất nhiều người sau khi đọc thông tin lập tức chia sẻ trên trang cá nhân của mình hoặc tham gia bình luận mặc dù chưa biết thông tin đó có chính xác hay không. Việc làm đó đã để lại rất nhiều hệ lụy, gây ra những rắc rối, ảnh hưởng xấu tới cuộc sống cá nhân của những người trong cuộc.

III. Một số lưu ý khi để sử dụng mạng xã hội hiệu quả

Rõ ràng, bên cạnh những lợi ích thì mạng xã hội cũng tồn tại vô số hạn chế. Việc của những người sử dụng mạng xã hội là phát huy những mặt tích cực và loại bỏ những mặt tiêu cực của nó. Và không có giải pháp nào hiệu quả và tối ưu hơn đó là từ chính sự nhận thức, mục đích của người sử dụng. Làm cách nào để sử dụng mạng xã hội hiệu quả và an toàn chính là vấn đề đáng quan tâm hiện nay. Để tránh những hậu quả đáng tiếc khi sử dụng mạng xã hội không đúng cách, chúng ta cần lưu ý một số điểm sau:

1. Cư xử hợp lý

Luôn cư xử tốt trong môi trường trực tuyến và đối xử với người khác theo cách bạn muốn được mọi người đối xử. Nếu ai đó nói hoặc làm điều gì khiến bạn phiền lòng thì bạn đừng trả lời, vì điều này làm mọi việc trở nên tồi tệ và có thể trở thành xung đột ngoài đời thực. Thay vì đáp trả, người dùng mạng nên chặn người này trong danh sách bạn bè đồng thời tâm sự với người thân và báo cáo trường hợp trên với ban quản trị trang web. Nếu bị đe dọa gây nguy hiểm, bạn có thể thu thập bằng chứng rồi đưa chúng cho người lớn bằng cách chụp ảnh màn hình, lưu lại các bức ảnh và email

2. Bảo mật thông tin cá nhân 

Mạng xã hội vốn rất phức tạp, do vậy các bạn trẻ nên cân nhắc kỹ trước khi chia sẻ những thông tin như nơi ở, địa chỉ email hoặc trường học trên hồ sơ cá nhân, khi nói chuyện trực tuyến. Những thông tin cá nhân của bạn có thể được chia sẻ với nhiều người khác và bạn sẽ khó kiểm soát được việc này. Người khác có thể sử dụng thông tin của bạn để làm việc phạm pháp và điều này sẽ gây rất nhiều phiền toái cho bạn.

3. Sử dụng mật khẩu có độ bảo mật cao

Đây là cách giúp người dùng bảo vệ bản thân khỏi tin tặc. Hãy sử dụng cả chữ hoa và chữ thường cùng các con số trong mật khẩu và không chia sẻ mật khẩu với người khác, kể cả bạn bè than thiết. Không nên sử dụng số điện thoại hay ngày sinh của mình làm mật khẩu vì người khác có thể dò ra mật khẩu một cách dễ dàng. Chú ý thao tác đăng xuất khỏi các trang mạng xã hội trước khi tắt các thiết bị.

4. Không nên tiết lộ danh tính của mình với bất cứ ai

Nhiều người nghĩ rằng mình biết rất rõ về một người bạn trên mạng, tuy nhiên trong môi trường trực tuyến, việc nói dối rất dễ dàng. Ngay cả khi một ai đó cho bạn xem hình ảnh hoặc video của họ, đó có thể là ảnh của người khác hoặc là ảnh giả. Do vậy, nên suy nghĩ cẩn trọng và không tiết lộ danh tính thật với những người mình nói chuyện và quen trên mạng.

5. Thiết lập chế độ riêng tư

Thay đổi thiết lập riêng tư, chỉ nên để bạn bè mới có thể đăng thông tin và xem thông tin mà bạn chia sẻ trên các trang xã hội. Đồng thời, thường xuyên kiểm tra thiết lập riêng tư bởi các trang web thường cập nhật thông tin, thay đổi chế độ thiết lập ban đầu của người dùng. Việc làm này để tránh việc người lạ có thể tùy tiện sử dụng thông tin, hình ảnh của bạn dung vào mục đích xấu.

6. Tin vào trực giác của mình

Nếu bạn cảm thấy có điều gì đó không ổn, không yên tâm, suy nghĩ này hoàn toàn có thể đúng. Bạn không phải làm bất kỳ điều gì bạn không muốn. Nếu cảm thấy không thoải mái với điều mà người khác nói hoặc yêu cầu mình làm bất cứ việc gì trên mạng xã hội, phòng chat, tin nhắn nhanh (Instant Messenger) hoặc qua webcam... hãy chặn họ và tìm phương pháp giải quyết phù hợp.

7. Cân nhắc trước khi đăng bài

Nên cân nhắc kỹ trước khi cập nhật trạng thái hoặc đăng ảnh và video của bạn hay bạn bè. Bạn nên suy nghĩ xem những ai có thể đọc thông tin bạn đăng tải trực tuyến bởi một khi bạn đã chia sẻ thông tin, bạn rất dễ mất kiểm soát chúng. Thậm chí khi bạn phát hiện ra mình đã sai lầm khi đăng một bức ảnh, viết một dòng trạng thái…trong lúc đang nóng giận mất lý trí thì việc xóa bỏ nó chưa chắc là một việc dễ dàng. Rất nhiều người đã xem nó và có thể đã chia sẻ trên trang cá nhân của họ. Đến lúc này bạn có hối hận thì đã muộn màng. Đừng bao giờ bêu xấu, xúc phạm người khác trên mạng xã hội nếu bản thân không muốn việc đó sẽ xảy ra với mình. Đừng đem chuyện riêng tư công khai trên mạng xã hội nếu bạn không muốn nó trở thành đề tài bàn tán, cười cợt của người khác.

8. Cân nhắc trước khi chia sẻ, bình luận về một thông tin

Rất nhiều thông tin được lan truyền trên mạng xã hội và thông tin đó có thật hay không thì cần phải có thời gian để kiểm chứng. Đừng vội vàng chia sẻ hay bình luận trên bất kỳ thông tin gì khi bản thân chưa biết nó xuất phát từ đâu, nó có thật hay không. Có thể bạn chưa lường trước được việc bạn chia sẻ hay bình luận trên thông tin là đang góp phần cổ súy cho một mục đích xấu nào đó. Hiện nay trên mạng xã hội có rất nhiều thông tin không chính thống nhằm vào mục đích bôi nhọ, xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm của cá nhân hay tập thể nào đó hoặc đưa thông tin giả mạo để chống phá Nhà nước. Chúng ta cần cân nhắc thật kỹ trước khi chia sẻ hay bình luận bài viết nếu không muốn tiếp tay cho những việc làm sai trái.

9. Không nên một mình đi gặp người bạn quen qua mạng

Nếu bạn đã kết bạn trực tuyến với một ai đó và quyết định gặp mặt hãy đi cùng một người lớn mà bạn tin tưởng nhằm đảm bảo an toàn cho bản thân. Và tốt hơn hết bạn không nên đi gặp nếu chưa đủ sự thân thiết hay tin tưởng.

10. Kiểm tra các tài khoản và hồ sơ cũ của mình

Nếu có tài khoản trên một trang web nhưng không còn sử dụng, bạn nên quay lại và kiểm tra thiết lập riêng tư của mình cũng như việc thông tin và hình ảnh cá nhân của bạn đang được chia sẻ với những ai. Tốt nhất người dùng nên đóng tài khoản khi không sử dụng nó nữa.

11. Tâm sự với người thân khi cảm thấy bất an

Bất cứ khi nào bạn nhìn thấy điều gì trên môi trường trực tuyến làm bạn buồn hoặc có chuyện gì xảy ra khiến bạn cảm thấy khó chịu, hãy tâm sự với một người lớn mà bạn tin tưởng để tìm ra cách giải quyết phù hợp. Luôn nhớ rằng, người thân luôn yêu thương và lo lắng cho bạn. Vì vậy, khi gặp bất cứ vấn đề nào trong cuộc sống, thay vì đem nó lên mạng xã hội để mọi người like và bình luận, hãy tìm đến một người mà bạn tin cậy, cho bạn cảm giác yên tâm để trò chuyện giải tỏa tâm lý.

Và một điều nữa chúng ta nên ghi nhớ, mạng xã hội có một lợi ích là giúp chúng ta lưu lại những khoảnh khắc đáng nhớ trong cuộc sống thông qua những dòng trạng thái, những bức ảnh hay video…Cuộc sống thì muôn màu muôn vẻ, có lúc vui, lúc buồn, khi thành công, khi thất bại, hạnh phúc hoặc khổ đau…và hầu hết chúng ta luôn muốn mọi người biết đến cảm giác của mình nên thường đem nó lên mạng xã hội. Sẽ ý nghĩa biết bao khi một khoảng thời gian nào đó, 3 năm, 5 năm hay 10 năm chẳng hạn, vào trang cá nhân xem lại những dòng trạng thái, những bức ảnh ngày nào bạn sẽ mỉm cười khi thấy nó đáng yêu và hồn nhiên biết bao, thay vì cảm thấy xấu hổ, day dứt trước những dòng trạng thái được viết ra trong lúc tức giận, oán ghét một ai đó./.